UNESCO W POLSCE - Drewniane Cerkwie Regionu Karpackiego

Podkarpacie słynie z drewnianych cerkwi. Osiem z nich (cztery w Małopolsce i cztery na Podkarpaciu) zostały w 2013 r. wpisane wraz z ośmioma ukraińskimi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

CERKIEW W CHOTYŃCU 

Grekokatolicka cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu została wybudowana w 1615 r., choć niektóre źródła podają 1600 r. Jest ona jedna z nielicznych czynnych świątyń greckokatolickich w Polsce, które bez znacznych zniszczeń przetrwały wojnę i późniejszą likwidację związaną z akcjami deportacyjnymi.

Cerkiew w Chotyńcu

Cerkiew wielokrotnie poddawana była remontom i istotnym przekształceniom. Po wysiedleniach w 1947 roku została zamknięta, a następnie przekazana kościołowi rzymskokatolickiemu. W latach 80. XX wieku zamknięto ją ponownie, ze względu na zły stan techniczny. Dekadę później  świątynia przejęta została przez pierwotnego właściciela – kościół greckokatolicki. Dokonano kompleksowej renowacji obiektu.

Zwracam uwagę na oryginalną polichromie z 1735 r.,w szczególności interesujące jest malowidło pt. Sąd Ostateczny oraz ikonostas z 1671 r.

Cerkiew na ogół jest zamknięta oprócz jednego nabożeństwa niedzielnego, ale wystarczy zadzwonić pod wskazany numer telefonu i w przeciągu kilku minut pojawi się przemiły opiekun tego miejsca. Opłaty za wstęp nie ma , ale w dobrym tonie jest zostawienie jakiegoś datku. 

 

CERKIEW W RADRUŻU 

Cerkiew św Paraskewy, bo o niej mowa, wybudowana w XVI wieku należy do najstarszych i najlepiej zachowanych cerkwi w Polsce. Jej fundatorem był starosta lubaczowski Jan Płaza. W niespokojnych czasach służyła ona mieszkańcom za miejsce schronienia. Mury okalające cerkiew spełniały również funkcję obronne.

Cerkiew w Radrużu

Ikonostas który znajduje się w cerkwi wrócił z Muzeum w Łańcucie zaraz po tym jak rozpoczęto starania o wpisanie jej na listę zabytków UNESCO. Zaraz za nim znajduje się oryginalna polichromie z 1648 r.

Cerkiew można oglądać wyłącznie z przewodnikiem o wyznaczonych porach. Cena biletu wstępu w 2019 r. wynosiła 8 zł. 

CERKIEW W SMOLNIKU 

Powstanie cerkwi w Smolniku pw św. Michała Archanioła datuje się na 1791 r. Obecnie w jej wnętrzach znajduje się rzymskokatolicki kościół. 

 

Elementy pierwotnego wyposażenia cerkwi znajdują się w muzeach we Lwowie, Łańcucie i Sanoku, a znajdujące się we wnętrzu inne obiekty sztuki cerkiewnej – carskie wrota czy obrazy pochodzą z rożnych świątyń.

 

CERKIEW W TURZAŃSKU 

Cerkiew greckokatolicka pw. Św. Michała Archanioła wzniesiona została w latach 1801-1803. Obecnie jest filialną cerkwią prawosławna. Niestety podczas mojego pobytu w tych rejonach Cerkiew była w remoncie więc trudno mówić o jej dokładnym zwiedzeniu.

Przed cerkwią wybudowano charakterystyczną trójkondygnacyjną dzwonnicę. Obie te budowle stanowią jedne z nielicznych zachowanych budowli reprezentujących styl wschodniołemkowski.

 

 

CERKIEW W POWROŹNIKU

 

Cerkiew św. Jakuba w Powroźniku powstała w 1600 r. jednak z pierwotnego budynku zachowała się jedynie część, wkomponowana w bryłę obecnej cerkwi jako zakrystia.

W 1813 r. cerkiew została przeniesiona z dawnej lokalizacji nieco wyżej ze względu na zagrożenie powodziowe. Następnie świątynię rozbudowano. Po Akcji "Wisła", kiedy wysiedlono Łemków z terenów Beskidu Niskiego, obiekt został przejęty przez Kościół.

 

W cerkwi zachował się osiemnastowieczny ikonostas, jednak z uwagi na obecne wykorzystanie jej jako kościoła rzymskokatolickiego został on przecięty.

 

 

CERKIEW W BRUNARACH

 

Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Brunarach powstała w XVII w. Obecnie jest siedzibą kościoła rzymskokatolickiego, co jest wynikiem przeprowadzonej na tych terenach "Akcji Wisła". 

 

Budowla jest przykładem cerkwi łemkowskiej, a w jej wnętrzu mieści się barokowy osiemnastowieczny ikonostas.

 

 

CERKIEW W KWIATONIU

 

Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu to dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka. Obecnie w jej wnętrzach znajduje się Kościół. To najlepiej zachowana cerkiew łemkowska na ziemiach polskich. Jej powstanie datuje się na XVII w.

 

 

Wnętrze świątyni zdobi bogata polichromia z początku XIX w. oraz ikonostas dzieła polskiego artysty. Niestety z uwagi na fakt, że wszyscy opiekunowie świątyni zostali poddani kwarantannie z powodu COVID-19, nie można jej zwiedzać do odwołania.

 

CERKIEW W OWCZARACH

Cerkiew Opieki Matki Bożej w Owczarach powstała w XVII w. w miejscu wcześniejszego założenia. Po "Akcji Wisła" została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Po powrocie części wysiedleńców do wsi po 1956 r. w świątyni zaczęto odprawiać nabożeństwa rzymsko jak i grekokatolickie.

We wnętrzu znajduje się osiemnastowieczny ikonostas  malowany na niebiesko, czerwono i złoto oraz dekorowany ażurowymi kolumnami.